Nationaal Park Veluwezoom is een van de grootste en mooiste natuurgebieden van Nederland. De hoge ligging en de grootte van het park leveren een gevarieerd natuurgebied op. In het gebied vinden we uitgestrekte bossen, onafzienbare heidevelden, resten stuifzand en statige landschapsparken die horen bij de monumentale gebouwen in het park.
In de omgeving van IJsseldal zien we de invloeden van de landgoederen sterk terug. We zien kenmerken als zware en soortrijke loofbossen, meanderende beekjes en hellende heidevelden. In het centrale en noordelijke deel laat men de natuur zijn gang gaan en hierdoor is het gebied 'woester' en 'lediger'. Een ideaal gebied voor dieren waar ze hun rust kunnen vinden.
De Veluwe heeft zijn vorm een 200.000 jaar geleden in de ijstijd gekregen. Vanaf het oosten en het noorden schoven enorme ijsmassa's ons land in. De ijsmassa's drukten enome hopen zand en keien voor zich uit en naar opzij. Na het smelten van het ijs kreeg de natuur de vrije hand op de kale en deels bevroren heuvels. De wind zorgde samen met het zich terugtrekkende water voor ingesleten dalen en afgeronde toppen met grind, zand en löss. Op de puinwaaiers zijn mensen gaan wonen en zo ontstonden de nederzettingen Velp, Rheden, De Steeg en Ellecom.
Ongeveer 3000 jaar geleden is de mens actiever met het gebied in de weer gegaan. Door het kappen van de bossen ontstonden akkers, weidelanden en heidevelden. Op de gebieden die intensief gebruikt werden voor akkers en vee ontstonden heideplaggen. Het oppervlak aan de heide groeide aanvankelijk, maar daar waar de heide intensief benut werd ontstonden uitgestrekte stuifzanden. In 1850 moesten de boomplantages het stuivende zand vastleggen en paalhout leveren aan de sterk opkomende mijnbouw.
De verschillende soorten bodems in het Nationaal Park Veluwezoom zorgen ervoor dat het gebied niet alleen mooi, maar ook rijk is aan soorten. Ook de afwisseling van dichte bossen en open vlakten zorgen voor diversiteit. Om de afwisseling in stand te houden, wordt de natuur een handje geholpen door de huidige beheerder Vereniging Natuurmonumenten. Zo heeft Vereniging Natuurmonumenten in de productiebossen ruimte gecreëerd voor boomsoorten als eik en beuk.
Vereniging Natuurmonumenten heeft ook maatregelen getroffen om de heidevelden en de zandverstuivingen niet dicht te laten groeien. Er zijn op verschillende open gebieden grote grazers ingezet om deze natuurlijke groei tegen te gaan. Bij de Imbosch en Worthrheder Heide grazen de schotse Hooglanders en op het Herizhuizerveld en Beekhuizen grazen de IJslandse paarden. Zo wordt het natuurlijke proces van wildgroei tegengegaan en de heideplanten zullen zich elk jaar verjongen.
Op het Nationaal Park Veluwezoom komen veel verschillende dieren en planten voor. De spectaculaire edelherten en wilde zwijnen kunnen hier gespot worden. Ook vogels komen in groten getale voor. Bijzondere vogels als de zwarte specht, de havik of de raaf zijn hier te vinden. Het gebied is vooral van belang vanwege de zeldzame vogels die hier broeden.