'De Brabantse Sahara', een uitgestrekt stuifzandcomplex, is ontstaan uit een samenspel van natuurlijke processen en menselijke handelingen. Onder invloed van de wind stuift het zand dagelijks en krijgt het landschap nieuwe vormen. Op sommige plekken verplaatsen hele duinen zich en soms verdwijnen bomen helemaal in het zand.
In het zuiden van het Nationaal Park ligt het beek- en moeraslandschap De Brand. Dit vochtige terrein is een trekpleister voor dieren en planten. Bijna alle amfibieën van Nederland komen hier voor, zoals de zeldzame boomkikkers. In het voorjaar en de zomer fladderen er grote aantallen vlinders rond, zoals de zeldzame ijsvogelvlinder.
Naast de bijzondere natuurwaarden is het Nationaal Park ook rijk aan cultuurhistorie. Het Landgoed Plantloon siert het gebied met zijn statige lanen, dijken en open velden. De oude nederzettingen zoals het Landgoed Plantloon of Giesbergen (een gehucht uit 13e eeuw) maken ook het nationaal extra rijk aan cultuurhistorie.
Voor het ontstaan van de stuifzandvlaktes moeten we terug naar de laatste ijstijd. In de koude poolwinters heeft de wind zand en leem doen stuiven uit het noordelijk liggende Maasland. Er vormde zich een reliëfrijk terrein van stuifzand, moerassen, beken en oerbossen.
In de Middeleeuwen heeft de mens intensief van de zanderige en droge zandvlaktes en de vruchtbare moerasgronden geleefd. De oerbossen werden gekapt, gebrand en beweid. De schrale gronden werden intensief ontgonnen en vruchtbaar gehouden met mest uit de poststallen waar de schapen 's nachts verbleven. Dit proces had als gevolg dat er open vlaktes ontstonden waar zand vrij kwam te liggen. Het zand van de open vlaktes begon opnieuw te stuiven en bedekt de dichtbij gelegen akkers en heidevelden. Hierdoor werden deze landbouwgronden onbruikbaar voor de boeren.
De meeste stuifzandvlaktes werden pas de afgelopen honderd jaar door middel van bebossing door de mens vastgelegd. Tegenwoordig hebben de stuifzandvlaktes hun voortbestaan te danken aan beheerders en beschermers van de natuur zoals Natuurmonumenten.
Hier kunt u eindeloos struinen in de 'Brabantse Sahara', fietsen door uitgestrekte bossen of paardrijden over zandheuvels. Ontdek een dassenspoor en sta oog in oog met reeën en roofvogels. Van de natuur genieten kan hier vier seizoenen lang.
Dit natuurgebied heeft meer te bieden dan alleen stuifzand en naaldbossen. Het landgoed Plantloon is een landgoed in Engelse landschapstijl, met fraaie lanen, loofbossen, hoeves en weilanden met houtwallen.