Boswachterij Speulder- en Sprielderbos staat bekend als één van de mooiste en oudste bossen van ons land. Dit bos kenmerkt zich door mysterieuze kromme bomen die soms in elkaar zijn gegroeid, geheimzinnige wandelpaden en een groot dierenrijk met zoals edelhert, das, wilde zwijn, (roof)vogels en de gladde slang.
Door deze kenmerken is het bos vaak de inspiratie geweest voor rijke volksverhalen. De grafheuvels en de vele aardewerken, die bij opgravingen zijn gevonden, maken het gebied ook cultuurhistorisch belangrijk.
Het terrein van de bossen heeft zich gevormd in de ijstijd. Het schuivende ijs heeft namelijk een grote stuwwal achtergelaten waar bossen groeiden. Het noord-zuiden van Boswachterij Speulder- en Sprielderbos ligt op een stuwwal en daarom noemt men het hoog gelegen bos.
Al vroeg in de prehistorie werden de bossen bewoond door mensen. De bossen werden gekapt om hout voor de huizen en schuren te winnen. Later in de 17e eeuw werd er ook hout voor de bouw van schepen gebruikt. De boeren gebruikten alleen de bomen met een rechte stam, de kromme stammen werden niet aangeraakt omdat ze niet bruikbaar waren. Dit proces heeft jaren geduurd en hierdoor ontstond er een bos met kromme en in elkaar gegroeide bomen. In de volksmond zijn deze kromme bomen bekend als de ‘dansende bomen’.
Kijk ook eens bij het Solse Gat. Deze diepe kuil is in de laatste ijstijd ontstaan door een draaikolk van gletsjerwater. De kuil is verder uitgediept door het graven van leem. Veluwse sagen vertellen een heel ander verhaal. Op deze plek zou ooit een klooster hebben gestaan. De monniken hadden hun ziel aan de duivel verkocht. Hiervoor werden ze gestraft. In een woeste kerstnacht zonk het klooster weg in de aarde. Alleen de statige toegangsweg zou nog aan het klooster herinneren.
Jaren later kwam het terrein in handen van de Oranjes. Zij hebben het terrein beschermd tegen menselijk ingrijpen en als jachtterrein gebruikt. Van de Oranjes ging het bosrijke gebied over naar Staatsbosbeheer. Sindsdien heeft de natuur vrij spel en mogen recreanten van het oudste bos van Nederland genieten.
Boswachterij Speulder- en Sprielderbos wordt verdeeld in 3 typen: het ‘boombos’, het ‘donkere bos’ en het ‘lichte bos’.
De gevarieerde bodemgesteldheid en boomtypen hebben een groot dierenrijk aangetrokken. Elk bostype trekt namelijk weer andere bewoners aan.
Het circa 3300 hectare grote bos is een typisch en zeldzaam perceel ‘boombos’ met de zogenaamde ‘dansende’ bomen in hartje Veluwe.