Het is herfst. Moeder natuur is begonnen aan haar uitgebreide metamorfose. Omdat de zon in de herfst minder vaak schijnt, weten de bomen dat ze zich klaar moeten maken voor de winter. Hierdoor wordt er geen energie meer aangemaakt en verkleuren de bladeren van groen tot geel, oranje en bruin. Op een gegeven moment dwarrelen de bladeren van de bomen en worden ze door de wind gevormd tot hoopjes.

Overal in het bos schieten de paddenstoelen uit de grond. De ene paddenstoel is nog meer bizar dan de andere. Of denk aan de bedauwde spinnewebben die vroeg in de ochtend glinsteren dankzij de opkomende zon. Op koudere dagen worden weidse gezichten versierd door laag hangende mistbanken. Dit zijn enkele van de vele veranderingen die de natuur de komende dagen zal ondergaan.

De herfst heeft door de jaren heen de mens steeds gefascineerd. Zo vereerden de Romeinen paddenstoelen. In de middeleeuwen in Nederland dacht men anders over paddenstoelen. Men vond ze mysterieus omdat ze ’s nachts verschenen. De mysterieuze cirkels waarin de paddenstoelen soms groeiden werden gezien als plaatsen waar heksen hun rituelen uitvoerden, vandaar ook de naam heksenkringen. Maar dat was toen…

Tegenwoordig denken we anders over paddenstoelen. Vooral voor sommige fotografen is de tijd aangebroken om gepakt en gezakt naar buiten te gaan. Het is tijd om mooie herfstplaatjes te schieten.

Dit keer zal ik mijn focus leggen op hoe je abstracte foto’s kunt maken van paddenstoelen. Fotografie met paddenstoelen wordt vaak onderschat wat betreft de mogelijkheden. Door gebruik te maken van een macrolens kunnen we tot verbluffende resultaten komen. Zoom in op de lamellen of  buisjes onder de hoed van een paddenstoel. Dit zal je leiden tot de wereld van de microdelen van een paddenstoel en daarmee automatisch tot bijzondere foto’s.

Denk anders en wees creatief

Het internet zit vol met foto’s van paddenstoelen. Daarom lijkt het zo simpel om foto’s te maken van een paddenstoel. Maar je komt al snel bedrogen uit want er komt meer bij kijken. Persoonlijk vind ik een kleine 5% tot 10% van de foto’s op het internet echt bijzonder. Het grootste deel van de foto’s valt onder categorie de registratiefoto’s. Het zijn namelijk foto’s die even snel geschoten zijn, zonder eerst een moment te nemen voor de compositie bijvoorbeeld. Ik heb daarom besloten om een tutorial te schrijven over het abstract fotograferen van paddenstoelen. Ik hoop enkele van jullie te inspireren of te leiden naar mooiere of interessantere foto’s.

In deze tutorial krijgen de volgende onderwerpen aandacht:

• 1. Creatief met onderdelen van paddenstoelen
  • Lamellen
  • Hoed
  • Buisjes van zwammen
• 2. Spelen met scherpte en diepte, om de achtergrond te vervagen en de paddenstoel naar voren te halen

Wanneer mensen hun ideale paddenstoel hebben gevonden om te fotograferen, dan rennen ze enthousiast erop af en vervolgens beginnen ze met foto’s maken. Dit is niet verstandig! Neem de tijd en bestudeer je onderwerp voordat je foto’s gaat schieten. Kijk even onder de hoed of het lamellen of buisjes heeft. Zoek de juiste compositie of standpunt. Sommige zwammen hebben bizarre vormen en hierdoor zijn ze goed geschikt voor abstracte foto’s.

Creatief met lamellen

Een lamel of plaatje is een van de papierachtige ribben onder de hoed van een paddenstoel, meestal van het type plaatjeszwam. Tussen de lamellen komen de sporen vrij. Ik vind persoonlijk de lamellen van zwammen één van de meest fotogenieke delen. Het zijn namelijk lijnen die in de richting van de steel lopen. Soms zijn er oneffenheden in de lijnen waardoor een foto nog interessanter kan worden.

Heb je een zwam gevonden met lamellen waarvan je denkt dit wordt hem, neem de tijd om je compositie en standpunt te bepalen. Probeer verschillende camera-instellingen, speel bijvoorbeeld met je witbalans. Een lagere witbalans kan een onverwacht effect hebben op de kleuren van de lamellen.

Een porseleinzwam is een goed voorbeeld. Want de porseleinzwam is wit en half doorzichtig. Hij groeit vaak op een tak. Hierdoor is de onderkant makkelijk te fotograferen. Fotograaf Rifat Uzun is een van de weinigen die op dit gebied verbluffende effecten heeft gecreëerd. Inmiddels zijn er genoeg kopieën op internet maar ik moet zeggen dat hij hierin nog steeds de meester is. Zie hieronder een aantal van zijn foto’s met lamellen:

Creatief met de hoed

De hoed is de officiële naam voor de ‘kap’ van een zwam. Ook hier gelden dezelfde regels als bij het maken van foto’s van lamellen. Bestudeer je onderwerp en bepaal dan je compositie en standpunt. Probeer met scherpte en diepte te spelen. Vooral de rand van een paddenstoel, waar de lamellen eindigen, is een goede plek om scherp te stellen. Of zoek een verzameling van paddenstoelen die met hun hoeden tegen elkaar groeien. Maak hiervan van bovenaf een foto en bepaal een goede compositie.

Een aantal voorbeelden ter inspiratie:

Creatief met de buisjes van de zwammen

Sommige zwammen hebben geen lamellen maar buisjes aan de onderkant. Uit deze buisjes komen de sporen naar buiten en hierdoor kan de zwam zich voortplanten. Buisjes vind ik ideaal voor abstracte foto’s. De truc is om te zoeken naar een patroon in de buisjes. Ik moet wel zeggen dat dit wel enigszins oefening nodig heeft.

Een aantal voorbeelden ter inspiratie:

Creatief met scherpte en diepte

De meeste fotografen zullen bij macrofotografie adviseren om met diafragma’s van f8 of f11 te fotograferen. De reden hiervoor is dat zo je onderwerp volledig scherp in beeld krijgt. Bij een abstracte foto gelden andere regels. Het hoeft niet perse volledig scherp te zijn. Kies ook voor lage diafragma’s en speel met scherpte diepte. Bovendien geeft dit een dromerig effect en haal je je onderwerp beter naar voren. Naast een laag diafragma kun je ook spelen met kleuren op de achtergrond.

Wat je ter plekke nodig hebt

Als je zwammen gaat fotograferen is alleen je apparatuur niet genoeg. Er zijn een aantal items die je absoluut niet mag vergeten:

• 1. Vergeet niet een vuilniszak mee te nemen om op te liggen
• 2. Een schaartje kan handig zijn om grassprietjes weg te knippen.
• 3. Een pincet om storende elementen te verwijderen, zoals een dennenaald of blad.
• 4. Een kwast om de paddenstoel schoon te maken.

Als laatste…

Paddenstoelen fotograferen spreekt bijna iedereen aan. Het is namelijk bijzonder boeiend. Ik hoop dat ik jullie met deze tutorial op de goede weg kan helpen zodat je thuis komt en denkt: nou dat zijn toch wel mooie plaatjes geworden.

Als laatste tip: Je fantasie is het belangrijkste element. Gebruikt het goed!